Zaha Hadid: kobiece spojrzenie na architekturę

Kim jest Zaha Hadid?

Nasza bohaterka urodziła się w latach 50. w stolicy Iraku – Bagdadzie. Była córka prezesa irackiej Partii Demokratycznej studiowała matematykę w Libanie na bejruckim Uniwersytecie Amerykańskim, a następnie w Architectural Association School of Architecture w Londynie, głównym ośrodku architektonicznej myśli postępowej. Londyn stał się jej drugim domem i to tam spędziła resztę życia. Po pracy i praktyce w studiach architektonicznych otworzyła własne biuro, Zaha Hadid Architects. To właśnie projekty stworzone we prywatnym studio miały przynieść jej ogromną sławę i stanowić preludium do „architektury przyszłości”, jak niekiedy nazywa się jej dzieła. Również jej teoretyczne prace i charakterystyczna grafika wpłynęły na rozwój całego światowego postmodernizmu. 

Co zaskakujące, część jej wczesnych projektów nie została nigdy zrealizowana. Często okazywały się zbyt awangardowe, nie możliwe do wykonania, przez co do Hadid przylgnął przydomek „papierowej architekt”, jej wczesne projekty nie wychodziły często poza fazę szkicu. Najlepszym przykładem będzie chociażby jej  niezrealizowany mimo zwycięstwa konkursu „poziomy wieżowiec” – The Peak Club w Hongkongu. Projekt ten, chociaż przyniósł jej międzynarodową sławę, nigdy nie został wykorzystany. Niech Was to jednak nie zwiedzie, ponieważ jej projekty miały jeszcze zachwycić całą branżę.

Stała się swojego rodzaju ikoną nie tylko postmodernistycznej architektury, ale również  całego postmodernistycznego stylu. Wykładała na prestiżowych uczelniach: Zaha Hadid została profesorem na Universität für Angewandte Kunst we Wiedniu oraz na nowojorskim Columbia University. Jej wykładów można było posłuchać również na Harvardzie czy Yale. Niestety, mistrzyni zmarła niespodziewanie 31 marca 2016 roku. 

Pierwsze projekty

Na swoje pierwsze duże, zrealizowane projekty Zaha Hadid musiała nieco poczekać – zapewniamy jednak, że było warto. Już we wczesnych realizacjach w oczy rzuca nam się charakterystyczny, dekonstruktywistyczny styl. Kontrolowany, futurystyczny chaos olśniewa!

Remiza strażacka w Weil am Rhein

Jeśli remiza strażacka kojarzy Ci się wyłącznie z hucznymi, tanecznymi imprezami, koniecznie zapoznaj się z projektem Zahy Hadid! Chociaż niekoniecznie nadaje się do swawoli, to jest równie zapierająca dech w piersi. Budowla o nieregularnych kształtach charakteryzuje się bardzo dynamiczną formą. Jej fasada i fantazyjne zadaszenie często porównywana jest do betonowej eksplozji. Obecnie nie pełni już swojej pierwotnej funkcji, stając się pawilonem wystawowym. I to jakim zjawiskowym!

Skocznia narciarska w Bergisel w Insbrucku

Teraz coś dla miłośników sportów zimowych – tak często oglądana w polskiej telewizji skocznia narciarska w Insbrucku również jest dziełem tej niezwykłej artystki! Wznosząca się 250 metrów nad miastem budowla, spełnia dwojakie zadani. Z jednej strony jest imponującym obiektem sportowym, z drugiej imponującą przestrzenią publiczną ze strefą restauracyjną i tarasem widokowym. Skręcony bryła wieży wynurza się z lasu, przedłużając wysokość góry i łącząc się z niebem. 

Najsłynniejsze projekty Zahy Hadid

Mimo sławy zdobytej w końcówce XX wieku, to dopiero nowe tysiąclecie miało stać się złotym okresem twórczości artystki. Dzięki upowszechnianiu się nowych technologii jej przełomowe, awangardowe projekty wreszcie mogły być realizowane na pełną skalę. Oto te, które znalazły sobie najcieplejsze miejsce w naszych sercach! 

Muzeum MAXXI w Rzymie

Włoskie Narodowe Muzeum Sztuki i Architektury zostało otwarte w 2009 roku. Jego niezwykła, sinusoidalna forma nie pozwala minąć projektu obojętnie! Surowe, betonowe ściany i czarne, wijące się schody są dominującą formą wnętrza, a szklany dach zapewnia stały dostęp światła do całej galerii. 

London Aquatics Centre

Zaprojektowany na Igrzyska Olimpijskie 2012 kompleks pływacki to niebagatelna konstrukcja – może pomieścić nawet 17 500 osób! Wykonany w konwencji surowego, niewykończonego betonu w połączeniu ze skrzącymi się, ceramicznymi płytkami tworzy efekt, którego ciężko nie docenić. Dodatkowo, cała bryła pozostaje w wodnej konwencji – budynek swoim kształtem przypomina falę.

Muzeum Riverside w Glasgow

Szkockie Muzeum Transportu w Glasgow zostało otwarte w 2011 roku. Budynek budzi emocje – drapieżna frontowa struktura już podczas budowy cieszyła się sporym zainteresowaniem. Geometryczna bryła przypomina nieregularną, kilkukrotnie zgiętą serwetkę. Całkowicie oszklone ściany frontowe dopełniają dzieła, odbijając taflę wody. Również w środku dostrzeżemy rzeczną inspirację – poszczególne wystawy przechodzą jedna w drugą, symulując płynny transport wodny. 

Zaragoza Bridge Pavillon

Ten niezwykły Pawilon-Most w Saragossie jest niecodzienną przeprawą rzeczną przez Ebro. Zoomorficzna forma szybko stała się jednym z znaków rozpoznawczych miasta. Komunikacja w środku mostu odbywa się po falujących rampach, które korespondują z wijącą się bryłą całej niezwykłej budowli. Powierzchnia przestrzeni ekspozycyjnej w środku Pawilonu-Mostu ma aż 3915 metrów kwadratowych!

Pierścionek B.Zero1

Nie tylko architektura! Zaha Hadid zapisała się również w historii jako projektantka niecodziennych, designerskich przedmiotów. Z pośród nich warto wymienić pierścień B.Zero1 – szalenie popularny projekt dla prestiżowej marki Bulgari. Cylindryczna forma pierwszej wersji pierścienia miała przypominać nieco rzymskie Koloseum, ale interpretacja Hadid zdołała przemycić charakterystyczny styl projektantki do tego legendarnej biżuterii. Łukowe linie stworzyły iluzję płynnych metali, które zamiast owijać palec, unoszą się wokół niego. Faliste formy zastąpiły sztywną bryłę, dzięki czemu udało się osiągnąć wrażenie stałego ruchu.

Dominium Office Building w Moskwie

Ten niezwykły, monochromatyczny biurowiec w stolicy Rosji jest tak właściwie serią pionowych płyt przesuniętych względem siebie na każdym poziomie. Wypełniające środek atrium powiększa się wraz z każdym piętrem, dzięki czemu wnętrze budynku stale pozostaje oświetlone. Skąpane w czerni i bieli piętra zachwycają swoim czystym designem i charakterystycznym, płynnym, łukowatym stylem projektantki. To miejsce pracy, w którym wielkie znaczenie ma kontakt między użytkownikami, ponieważ udało się to osiągnąć dzięki dużemu naciskowi położonemu na przestrzeń wspólną.

Projekty Zahy Hadid zrealizowane po jej śmierci

Niestety, Zaha Hadid nie doczekała realizacji wszystkich swoich projektów – niektóre z nich udało się wybudować dopiero po jej niespodziewanej śmierci. Stanowią one swoisty memoriał, który przypomina, że jej wielki umysł wciąż potrafi zmieniać naszą rzeczywistość. Oto one:

Salerno Maritime Terminal

Terminal Morski w Salerno jest pierwszym projektem artystki zrealizowanym po jej śmierci. Jest jednym z elementów realizowanej już od lat 90. rewitalizacji portu. Bryła budynku przypomina nieco ostrygę – jest nierozłącznie związana z morzem. Asymetryczna „muszla” chroni gości przed nieznośnym słońcem – jej gładkich, łukowatych linii i surowego betonu nie sposób pomylić z dziełem żadnego innego architekta.

Scorpion Tower w Miami

Obecnie znany jako One Thousand Museum wieżowiec to jedno z ostatnich dzieł artystki, które ujrzało światło dzienne. Budynek może pochwalić się 240 metrami wysokości podzielonymi na 62 piętra, na których mieszczą się luksusowe apartamenty, aquapark, kino czy nawet lądowisko dla helikopterów. Luksusowa bryła wieżowca swoją forma przypomina nieco rzeźbę – wydawało by się, że budynek jest w ciągłym ruchu. Płynna forma jego wydobytego na zewnątrz szkieletu wprost zachwyca! 

Styl Zahy Hadid

Zahę Hadid nie bez powodu nazywa się cesarzową dekonstruktywizmu – to w tym postmodernistycznym stylu tworzyła większość swoich projektów. Jej cechą charakterystyczną jest z pewnością ta niezwykła płynność budynków, wrażenie ruchu, które po mistrzowsku udało jej się uchwycić. Agresywna bryła ma w sobie coś niepowtarzalnie pięknego, stanowiącego połączenie przemyślanej, jakby magicznej inżynierii z artystyczną ekspresją. To pozostawienie pewnych niedopowiedzeń, zostawienie części projektu w strefie domysłu, stosowanie geometrycznych zagadek jest tak świeżym powiewem w świecie architektury, które kontrastuje z komercyjnym, nieco sztywnym stylem hi-tech reprezentowanym przez Renzo Piano czy Normana Fostera. Jej niezwykły dryg i wyczucie smaku zostało nagrodzone. Jako pierwsza kobieta w historii została w 2004 wyróżniona nagrodą Pritzkera, najwyższą nagrodą architektonicznego świata.

Mamy nadzieję, że podobała Wam się historia pierwszej kobiety, która nie bała się narzucić swojej świeżej wizji całej architektonicznej branży. Zaha Hadid i jej historia są inspiracją dla wszystkich z nas – udowadniają, że warto jest marzyć i mierzyć jak najwyżej.

Pamiętaj o tym! Nie zapomnij również zarejestrować się na Westwing, dzięki czemu nie przegapisz naszych kolejnych artykułów, bieżących porad, najlepszych ofert oraz kampanii, które sprawią, że Twój dom będzie piękniejszy. Do zobaczenia!