Frank Lloyd Wright: architekt, który wyprzedził swoje czasy

Kim był Frank Lloyd Wright?

Nasz dzisiejszy bohater urodził się 8 czerwca 1867 roku w Richland Center w stanie Wisconsin. W 1885 rozpoczął studia na Uniwersytecie Stanowym i pomimo ich porzucenia dwa lata później, udało mu się uzyskać dyplom inżynierski. Jeśli jednak myślicie, że od szkoły odtrąciło go lenistwo, to nie możecie bardziej się mylić! Wyjechał, by podjąć praktykę w studiu architektonicznym Adler and Sullivan w Chicago. Czemu akurat tam? Otóż kilkanaście lat wcześniej miasto strawił Wielki Pożar, dzięki czemu odbudowujący je ze zgliszczy architekci wykazać się mogli swoją innowacyjnością. Do 1890 roku wykonywał całą pracę projektową w firmie, a zdobyte doświadczenie pozwoliło mu wkrótce otworzyć własną praktykę. Praktykę, która miała wkrótce stworzyć podwaliny współczesnej architektury! Zmarł 9 kwietnia 1959 roku w Arizonie, ale jego twórczość po dziś dzień znaleźć możemy w przeróżnych zakątkach świata.

Frank Lloyd Wright: styl

Urodził się w czasach, w których jako taki styl amerykański jeszcze nie istniał. Architekci zza oceanu inspirowali się przede wszystkim tendencjami europejskimi. Nasz bohater był jednym z pionierów całego stylu amerykańskiego oraz stylu międzynarodowego. Chociaż nie przepadał za tym określeniem, i tak zwanej architektury organicznej, z której jest najbardziej znany. Jego mentorem był Louis Sullivan, w którego biurze młody Frank podjął pierwszą architektoniczną pracę. Dewiza Sullivana brzmiała: „forma wynika z funkcji”. To hasło dogłębnie odbiło się na późniejszych pracach Wrighta, który w swoich projektach traktował formę i funkcję jako jedność. Uważany jest za jednego z twórców otwartej przestrzeni, czyli open-space tak często spotykanej w nowoczesnych biurowcach. Rezygnacja ze sztywnych ram ścian, wpuszczenie większej ilości światła i usprawnienie komunikacji między pracownikami było prawdziwą rewolucją!

Jego rewolucyjna teoria organiczna wynikała z miłości do przyrody i to właśnie na otoczeniu – nie zaś tylko na projekcie budynku – skupiał się w swoich pracach. Jego zdaniem każda budowla, jej bryła i kształt powinna wynikać z otaczającej natury. Bardzo ważny był dla niego związek człowieka z przestrzenią, w której żyje. Jego projekty domów dopasowane miały być w stu procentach do ich mieszkańców, wprost emanować ich osobowością. Wszystko współistnieć miało z przyrodą i środowiskiem naturalnym, tworząc symbiozę formy i funkcji. Oczywiście – jako jeden z głównych surowców wykorzystywał naturalne materiały. 

Początki kariery

Wright miał swój udział w procesie odbudowy miasta Chicago w Illinois po Wielkim Pożarze. Oprócz znanych obiektów użytkowych, które od początku miały przebłyski rodzącej się w głowie twórca koncepcji całej architektury użytkowej, ogromnym polem do popisu były projekty domów mieszkalnych, których w zrujnowanym mieście musiało powstać bardzo wiele. To właśnie wtedy narodziły się jego domy w stylu preriowym, do dzisiaj kojarzonym właśnie z Chicago.

Domy w stylu preriowym

Domy jego autorstwa, przeznaczone dla amerykańskiej klasy średniej, charakteryzują się otwartymi przestrzeniami, bez wyraźnego podziału na poszczególne pomieszczenia. Zachwycasz się dzisiaj swoim wnętrzem, w którym salon płynnie przechodzi w kuchnię? Wiesz już w takim razie, do kogo słać podziękowania! Domy w stylu preriowym zawdzięczają swoją nazwę dzięki niepowtarzalnemu wtopieniu się w krajobraz otaczającej Chicago prerii – wszystko dzięki swojej horyzontalności. Ponadto, projekty te charakteryzują się geometryczną prostotą, wbudowanymi meblami, centralnie umieszczonym kominkiem i oknami usytuowanymi w długim rzędzie tak, by tworzyły wygląd szklanej ściany. Nie można zapomnieć o naturalnych materiałach – na pierwszy plan wychodzi tutaj proste, ciemno barwione dębowe drewno. 

Frank Lloyd Wright: najważniejsze projekty

Frank Lloyd Wright to jeden z tych architektów, którzy odmienili całą branżę! Jego dzieła po dziś dzień zachwycają swoją estetyką, formą i funkcjonalnością. Dowodem tego może być fakt wpisania 8 z nich na światową listę dziedzictwa UNESCO. Oto kilka z tych, które zdecydowanie warto znać!

Muzeum Guggenheima w Nowym Jorku

Zaczynamy od końca, bo od ostatniego wielkiego dzieła naszego dzisiejszego bohatera. Muzeum otwarto w 1959 roku, sześć miesięcy po jego śmierci. Budynek jest niezwykły i znajduje się w szalenie prestiżowym miejscu – samym sercu Manhattanu! Przypomina cylindrycznie zwiniętą, białą wstęgę rozszerzającą się ku górze, zwieńczoną szklaną kopułą. Projekt różni się od otaczającej go prostopadłościennej zabudowy. Jak sam mówił, chciał, by przy jego dziele sąsiadujące Metropolitarne Muzeum Sztuki wyglądało jak „prostacka stodoła”. Spiralny kształt ma symbolizować ciągłość i nieskończoność. Sama budowla wielokrotnie portretowana była w popkulturze. Główna strzelanina filmu The International odbywała się w jego wnętrzu, a samo muzeum wielokrotnie znajdowało się na okładce New Yorkera i w publikowanych na jego łamach komiksach.

Imperial Hotel w Tokio

Chociaż w latach 20. XX wieku architekt popadł w niełaskę krytyków, to Imperial Hotel w Tokio pomógł przywrócić Wrighta do panteonu najwybitniejszych twórców. To z pewnością najbardziej znany budynek tego twórcy w całej Japonii. Wysoka, piramidalna struktura wyraźnie inspirowana jest zdobyczami architektonicznymi kultury Majów i dosyć drapieżnie wtapia się w otaczającą przyrodę. Głównymi materiałami jest beton i rzeźbiony kamień, dodający mu jeszcze więcej oryginalnego charakteru. Warto nadmienić, że budynek dzięki innowacyjnej technologii jako jedyny w mieście przetrwał silne trzęsienie ziemi w 1923 roku. Przez co Frank Lloyd Wright dał się poznać nie tylko jako architekt, ale także jako światowej klasy inżynier. 

Dom nad wodospadem (Fallingwater)

W latach 30. wydawało się, że nasz dzisiejszy bohater jest już u szczytu swojej kariery. Był uznanym architektem tworzącym na całym świecie. Niewielu mogło się spodziewać, że jego najwspanialsze dzieła miały dopiero powstać! Fallingwater jest jednym z najbardziej rozpoznawalnych projektów artysty. Miał stworzyć dom nad wodospadem w środku puszczy. Udało mu się wykreować przestrzeń, w której puszcza, dom i wodospad stają się jednością. W oczy rzuca się niezwykła harmonia pomiędzy mieszkańcami domu a naturą – kaskadowe tarasy wiszą zaledwie kilka metrów nad wodą!

Taliesin West

To dawny dom zimowy i szkoła artysty w Arizonie. Dzisiaj mieści się w niej The School of Architecture at Taliesin, ale studenci i wykładowcy ani na moment nie zapomnieli o swoim mentorze. Budynek w wyraźny sposób łączy się z otaczającą go pustynią. Wright postanowił z sąsiadującego pustkowia uczynić atut – wykorzystał do budowy górskie skały i okoliczne kamienie. Wykorzystanie tego, co zapewnia natura i połączenie  z cementem przyniosło efekt przyćmiewający oczekiwania i w całości wpisujący się w koncepcję architektury organicznej. Co ciekawe, ściany w budynku nigdy nie stykają się pod kątem prostym – zawsze przecinają się pod kątem większym lub mniejszym niż 90 stopni. Dach od strony południowej wysunięto poza obręb ścian tak, by uniknąć nadmiernego nasłonecznienia. W latach 30. była to prawdziwa rewolucja.

Siedziba S.C. Johnson w Racine

Podczas budowy nowej centrali firmy w 1936 roku, właściciel poszukiwał bardzo nowoczesnego rozwiązania. Poznawszy Franka Lloyda, nie wahał się ani chwili – z odwagą powierzył mu opiekę nad nowopowstającym projektem. Jak powiedział: „Każdy może postawić typowy biurowiec. Ja chciałem zbudować najlepszy biurowiec na świecie, a jedyny na to sposób, to najlepszy architekt na świecie”. Historia uczy nas, że zdecydowanie mu się to opłaciło. Dzięki pracy Wrighta powstał nietuzinowy biurowiec, który miał dać przykład wszystkim nowoczesnym budynkom tego typu. Właściwie bardziej niż biurowiec, projekt przypomina kampus uniwersytecki. Długie korytarze, przestrzenne sale z oknami na ogród i mnóstwo światła zrywało ze sztywnymi ramami prostopadłościennych, korporacyjnych budynków. Kompleks każdego dnia odwiedzany jest przez setki studentów architektury, którzy do dzisiaj zachwycają się innowacyjnością Wrighta. 

Designerskie elementy projektów Wrighta

Chociaż najbardziej znany jest jako architekt, nie może umknąć nam fakt, że grał on również pierwsze skrzypce w świecie designu i projektowania mebli. To właśnie dzięki dopasowaniu jego projektów zewnętrznych i wewnętrznych dzieła te miały charakter całościowy, kompletny, a styl preriowy kreowanych przez niego domów tak zapadł w pamięć wszystkich miłośników architektury. 

Frank Lloyd Wright i jego nagrody

Jako ojciec stylu amerykańskiego, Frank Lloyd Wright został również laureatem wielu prestiżowych nagród. Warto wymienić chociażby Królewski Złoty Medal Architektoniczny od Jerzego VI, Złoty Medal Amerykańskiego Instytutu Architektury (AIA) i Gwiazdę Solidarności Italii. Może pochwalić się również zasiadaniem w Académie Royale des Beaux-Arts w Antwerpii, berlińskiej Akademie der Künste i stowarzyszeniach architektonicznych w Meksyku, Portugalii, Urugwaju, Brazylii i Finlandii. Na pewno wiesz już, że Frank Lloyd Wright to prawdziwa gwiazda, legenda współczesnej architektury. Jego pomysły do dzisiaj zachwycają swoją innowacyjnością, a organiczne podejście jest wyznacznikiem jakości w aspekcie kontaktu człowieka z naturą.

Zaciekawiły Cię jego projetków? Poznaj współczesnych mistrzów architektury, którzy zmienili oblicze projektowania budynków.

• Norman Foster
• Daniel Libeskind czy
• Renzo Piano

Jeśli i Ty chciałbyś pozostać z nami w kontakcie, pamiętaj – zarejestruj się na Westwing, dzięki czemu nie przegapisz naszych bieżących porad, najlepszych ofert oraz kampanii, które sprawią, że Twój dom będzie piękniejszy. Do zobaczenia!