Alvar Aalto: ikona współczesnego designu
„Błagam, nie zapominajcie, by się cieszyć!” – to najczęściej cytowane słowa naszego dzisiejszego bohatera. Mistrz Alvar Aalto mógł swojego czasu pochwalić się w swojej rodzimej Finlandii sławą, której pozazdrościłyby mu gwiazdy muzyki rockowej. Uwielbiał samoloty, nowoczesność i dzięki tej wspomnianej radości sprawił, że jego projekty oparły się zębowi czasu. Niezwykła kreatywność i zabawa formą pozwoliła mu stać się jednym z pierwszych i najbardziej wpływowych przedstawicieli mającego roztoczyć się na cały świat skandynawskiego modernizmu.
„Błagam, nie zapominajcie, by się cieszyć!” – to najczęściej cytowane słowa naszego dzisiejszego bohatera. Mistrz Alvar Aalto mógł swojego czasu pochwalić się w swojej rodzimej Finlandii sławą, której pozazdrościłyby mu gwiazdy muzyki rockowej. Uwielbiał samoloty, nowoczesność i dzięki tej wspomnianej radości sprawił, że jego projekty oparły się zębowi czasu. Niezwykła kreatywność i zabawa formą pozwoliła mu stać się jednym z pierwszych i najbardziej wpływowych przedstawicieli mającego roztoczyć się na cały świat skandynawskiego modernizmu.
Kim jest Alvar Aalto?
Pod tym obco brzmiącym nazwiskiem kryje się historia człowieka, który odmienił oblicze architektury. Alvar Aalto urodził się w 1898 roku w niewielkiej miejscowości Kuortane w centralnej Finlandii. Studiował na helsińskiej Politechnice z niewielką przerwą podczas fińskiej wojny o niepodległość, w której brał czynny udział. Po uzyskaniu dyplomu otworzył studio, w którym projektował w duchu nordyckiego klasycyzmu. Jego świat wywrócił się jednak do góry nogami, gdy poznał swoją przyszłą żonę Aino, projektantkę mebli. Podczas podróży poślubnej para zachwyciła się europejskim modernizmem, który miał wielki wpływ na wykształcenie się ich indywidualnego stylu.
W wyniku odbytej wyprawy założył prywatną pracownię w Jyväskylä, gdzie doskonalił swój samodzielny warsztat, w latach 1927-1933 przeniósł się do Turku, gdzie pracował z Erikiem Bryggmanem, by w końcu osiąść w Helsinkach w 1933, do których został aż do śmierci w 1976 roku. W 1935 wraz z żoną założył firmę „Artek” produkującą niezwykłe, inspirujące wyposażenie wnętrz, znane na całym świecie. Firma istnieje do dzisiaj! W 1940 roku został wykładowcą na bostońskim Massachusetts University of Technology, czyli uczelni potocznie znanej jako „MIT”.
Styl Alvara Aalto
Najbardziej znane budynki fińskiego architekta miały nie tylko być funkcjonalne, ale także stanowić jedność z otaczającym krajobrazem czy zawierać elementy lokalnego folkloru. Gdy projektował budowlę, dbał także o jej wyposażenie, które musiało być ściśle związane z całym projektem – nie było miejsca na przypadek!
Mistrz – jak każdy z nas – zmieniał swój styl na przestrzeni swojego życia. Jego karierę można podzielić na trzy główne etapy, podczas których jego podejście do architektury ulegało płynnym zmianom.
- Klasycyzm – w pierwszym okresie swojej twórczości dzieła Aalto odwoływały się do nordyckiego klasycyzmu. To wiedza przyniesiona z Politechniki skłoniła architekta i wielu jego rówieśników do wpadnięcia w ramiona tradycyjnego budownictwa. W tym okresie Alvar Aalto zaprojektował kilka domów jednorodzinnych czy budynków publicznych. To tak zwany okres „biały” jego twórczości, mający odzwierciedlenie w barwach powstających z jego pióra budynków.
- Funkcjonalizm – to z tym stylem architekt jest obecnie najbardziej kojarzony. Po powrocie z Europy szczególnie upodobany przez artystę, miał swoje odzwierciedlenie w projektowanych przez niego budynkach. Wszystko musiało mieć swój cel, swoją funkcję, nie było miejsca na przypadek. Łączył aspekt użytkowy z prostotą, która pozwoliła jego pomysłom uzyskać status kultowych. To w tym okresie powstało między innymi tak znane sanatorium w Paimio. Wyróżnia je idealne zespolenie z krajobrazem i harmonią, z jaką wtapia się w horyzont. To prawdziwa rewolucja lat 30.!
- Ekspresjonizm – własny język Aalto odnalazł po II Wojnie Światowej. Harmonizował on z powszechnie panującym trendem tworzenia zespołów o wiele bardziej plastycznych w formie, jednak jednocześnie odmiennych od światowych wzorów. Najbardziej charakterystyczne będą sfalowane linie ścian, łączenie cegieł z drewnem czy jednospadowe dachy.
Najważniejsze projekty
Chociaż wszystkie dzieła dzisiejszego mistrza zachwycają, to niektórym z nich udało się przeniknąć do ponadczasowej popkultury, na zawsze zmieniając spojrzenie na architekturę. Oto te z nich, o których szczególnie warto pamiętać!
Teatr Aalto w Essen
Opera w Essen otworzyła swoje drzwi dopiero w 1988 roku. Co ciekawe, budowa rozpoczęła się dopiero 24 lata po powstaniu projektu w 1959 roku. Mimo tego, pomysł Alvara Aalto zupełnie się nie zestarzał i budynek powstał w niezmienionej formie. Niestety, sam autor nie mógł już tego zobaczyć.
Architekt podporządkował bryłę budynku warunkom akustycznym, więc ograniczały go technikalia. Kształt sali zarówno z zewnątrz jak i wewnątrz miał umożliwić jak najlepsze doznania dźwiękowe wszystkich widzów. A sama opera pomieścić może aż 1100. Jasna elewacja przypominać ma klawisze fortepianu i dodawać bryle nieco lekkości. Czy się udało? Zobaczcie sami!
Sanatorium gruźlicze w Paimio
Przyjazne środowisku naturalnemu, zaskakujące nowatorskimi rozwiązaniami i nominowane do światowej listy UNESCO. Zaprojektowany w latach 30. XX wieku miał być miejscem odpoczynku dla pacjentów zmagających się z gruźlicą, a stał się perłą zrównoważonej architektury – choć nikt w tym czasie o niej jeszcze nie myślał. Ekologiczny, wąski i wysoki budynek zlokalizowany w osi północ-południe pozwala wpuścić do szpitalnych przestrzeni mnóstwo światła. A bliskość lasu pozwala odetchnąć wreszcie pełną piersią i wybrać się na długi, ożywczy spacer. Wyprzedza swoje czasy!
Techniczny Uniwersytet Helsiński w Espoo
To kolejny z ważnych budynków użyteczności publicznej w Finlandii, który Aalto zaprojektował po II Wojnie Światowej. Charakterystyczna czerwona cegła, płynne linie ścian i zjawiskowa sala audytoryjna mająca kształt amfiteatru z pewnością przyciągają wzrok!
Finlandia Talo w Helsinkach
To kolejna sala koncertowa w dorobku artysty! Finlandia Talo powstała pod koniec życia architekta, projekt miał łączyć tak popularny wtedy monumentalizm z funkcjonalnością. Jest swojego rodzaju podróżą artystyczną przez życie Aalto, która łączy w sobie wszystkie style dominujące w jego twórczości.
Muzeum Sztuki Współczesnej KUNSTEN w Aalborg
Budynek muzeum sam w sobie jest dziełem sztuki, który z powodzeniem może stawać w szranki z mieszczącą się w jego murach kolekcją. Zaprojektowany tak, by sam być częścią zarówno sztuki znajdującej się w środku, jak i natury na zewnątrz. Jego naturalne oświetlenie olśniewa, a światło słoneczne wpadające ze wszystkich kierunków pozwala jeszcze lepiej chłonąć kształty, barwy i faktury ekspozycji. Cudo!
Projekty mebli
Nie tylko architekturą człowiek żyje i nie tylko architekturą żył Alvar Aalto. Wraz z żoną założył wspomnianą firmę zajmującą się produkcją niezwykłego wyposażenia i to dzięki niej niektóre ich projekty mogły olśnić – i na zawsze odmienić – szerszą widownię. Najbardziej znanym będzie z pewnością Paimio Chair, czyli jedno z pierwszych na świecie krzeseł ze sklejki. I to nie byle jakiej – jego zaokrąglona, futurystyczna forma do dzisiaj olśniewa wszystkich projektantów.
Nie inaczej jest z Model 60 stacking stool, czyli „stołkiem 60”. To specyficzny, funkcjonalny taboret, który olśniewa swoją prostotą i stylem. Klasyk designu, który został sprzedany w milionach sztuk. Wisienką na torcie może być Aalto Vase, znaną też pod określeniem „waza Savoy”, która bezsprzecznie jest najbardziej znanym przedmiotem ze szkła w całej historii wzornictwa. Autor inspirował się budynkiem swojego projektu, czyli luksusową restauracją w Savoy właśnie. Charakterystyczne, płynne linie zostały po mistrzowsku uchwycone w projekcie wazy, a sam pomysł uznawany jest w Finlandii za dobro narodowe.
Chcesz się dowiedzieć więcej o innych mistrzach architektury? Zobacz nasze artykuły o:
Najważniejsze nagrody
Alvar Aalto jest laureatem wielu prestiżowych nagród, ale wśród najważniejszych należy wspomnieć o szwedzkim Medalu Księcia Eugena, Złoty Medal Królewskiego Instytutu Architektów Brytyjskich czy ponownie, Złoty Medal Amerykańskiego Instytutu Architektów (AIA). Został honorowym członkiem Amerykańskiego Instytutu Sztuki i Nauki oraz Prezesem Akademii Finlandii, czyli najważniejszym instytutem naukowym w tym skandynawskim kraju. Jest się czym chwalić!
Nie ma wątpliwości, że życiorys Alvaro Aalto olśniewa – to wielki człowiek i jeden z mistrzów architektury, prekursor jednego z najpopularniejszych nurtów tej sztuki na świecie. Podobało się? Chciałbyś więcej takich inspirujących historii?
Zarejestruj się na Westwing, dzięki czemu nie przegapisz naszych bieżących porad, najlepszych ofert oraz kampanii, które sprawią, że Twój dom będzie piękniejszy.